این روزها واژه هنر به طور کلی با فعالیت‌هایی مانند نقاشی، طراحی و مجسمه‌سازی پیوند خورده است. افزون بر این زیرشاخه‌ها که آن‌ها را به اسم هنرهای زیبا می‌شناسیم، شکل دیگری از هنر هم وجود دارد: هنرهای تزیینی یا هنرهای دکوراتیو.
- مقدمه
- ژاپن پارینه‌سنگی
- سلت‌ها
- قرون وسطی
- دوران مینگ‌ها در چین
- فرانسه قرن نوزدهم
پیش از آن که نگاهی به خاستگاه و تاریخ این شکل از هنر بپردازیم، بهتر است پاسخ این سوال را بدهیم که تفاوت میان هنرهای زیبا و هنرهای تزیینی چیست؟
هر دو شکل هنری هنرهای زیبا و هنرهای تزیینی توجه بسیار زیادی به جنبه‌های زیبایی‌شناختی دارند. هرچند، برخلاف هنرهای زیبا که اساسن تمرکزشان روی فرم است، هنرهای تزیینی جنبه دیگری هم افزون بر فرم دارند و آن هم کارکرد است.
تعریف ساده و کوتاه گالری ملی هنرهای لندن: "مهم‌ترین کارکرد هنرهای تزیینی این است که چیزی به غیر خود را زیباتر کنند: مانند یک شی، اتاق یا مبلمان". عجیب نیست که، با چنین توصیف کلی، انواع گوناگونی از هنرهای تزیینی وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها مبلمان، نساجی و شیشه‌کاری هستند. نکته مهم در تاریخ چند هزار ساله هنرهای تزیینی اما این است که بخش جدایی ناپذیر همه این‌ها تلاش در جهت تلفیق کارکرد و فرم هنری در کنار هم بوده است.
ژاپن پارینه‌سنگی
هنرهای تزیینی به تاریخ باستان برمی‌گردد. در ژاپن پارینه‌سنگی و در دوره جومون، استادکاران حدود 14 هزار سال قبل از میلاد شروع به ساخت کارهای سفالی کردند. مشخصه زمین‌افزارهای این دوره الگوی ریسمانی و تکرارشده در اندازه کوچک و کف گرد آن‌ها است. این مشخصه احتمالن به ما این را می‌گوید که این ظروف برای پخت غذا روی آتش به کار گرفته می‌شدند؛ میتوان گفت که این ظروف احتمالن قدیمی‌ترین نمونه آثار سفالی هستند. البته ژاپنی‌ها تاریخ طولانی و بسیار موفقی در تولید سرامیک دارند. یکی از جنبه‌های ژاپنی این کارها محبوبیت زیاد و ماندگار آن‌ها حتی پس از ورود چینی‌آلات بود. از قرن چهارم به این طرف سرامیک‌کاری ژاپنی‌ها تحت تاثیر سفال‌کاری کره‌ای و چینی قرار داشت. ژاپن مدل‌های کره‌ای و چینی را به آفرینشی ژاپنی ترجمه کرد و دگرگون ساخت. از قرن هفدهم که ژاپن صنعتی شد، تولیدات کارخانه‌های ژاپنی تبدیل به صادراتی محبوب به اروپا گشتند.
سلت‌ها
در فرهنگ سلت‌ها از طلا و برنز برای ساخت سلاح و جواهرات استفاده می‌شد. با وجود این که این مهارت به عصر برنز ایرلند، یعنی 3500 سال تا 1100 سال پیش از میلاد برمی‌گردد، اما دوران اوج آن سال‌های 400 قبل از میلاد تا سال‌های 100 پس از میلاد به حساب می‌اید. در این دوران آثار بزرگی ساخته شدند، آثاری چون Broighter Collar که یک تکه جواهراتی با طلای شگفت‌انگیز، و Gundestrup Cauldron که یک بشقاب Pagan نقره‌ای است.
قرون وسطی
در اروپای قرون وسطا نساجی به اوج خود رسید. امروزه پرده‌کاری‌هایی چون بانوی فرانسوی و اسب شاخ‌دار و Norman Bayeux Tapestry را میتوان از برجسته‌ترین آثار نساجی قرون وسطا دانست، هرچند که بین این و، Norman Bayeux Tapestry در بیشتر نقش‌کاری لباس بوده تا یک پرده‌کاری. نوشته‌های مصور، موزاییک‌کاری و شیشه‌بندی منقوش از دیگر هنرهای قرون وسطایی هستند.
دوران مینگ‌ها در چین
در دوران مینگ‌ها در چین (1368–1644) استادکاران معنی دوباره‌ای به سرامیک‌کاری دادند. روش‌های کوره‌پزی جدید به آن‌ها اجازه می‌داد رنگ‌های درخشان‌تر، طرح‌های منقوش پیجیده‌تر و اشکال جدیدتری را تجربه کنند. مهم‌ترین نوآوری این دوران بدون شک دگرگونی شیوه زیرلعابی (under-glazing) رنگ‌دانه‌های لاجوردی کوبالت بوده است؛ روشی که با آن ظروف‌های چینی متمایز و منقوش به آبی و سفید مینگ‌ها ساخته می‌شد.
فرانسه قرن نوزدهم
در فرانسه قرن نوزدهم، سبک روکوکو سبک رایج هنرهای تزیینی بود. مبلمان‌های این دوره در کنار شمع‌دان‌های پر زرق و برق تا کابینت‌های لعاب‌‌کاری شده نشان از علاقه سبک روکوکو در تفسیری بی‌تقارن و تئاترگونه از طبیعت دارد. گالری ملی هنر در شهر واشنگتن، دی سی، چنین تعریفی از این سبک دارد: "اصطلاح Bombe به آن اطلاق شده است، ترجمه تحت‌اللفظی آن یعنی ترکیده، اشکال آن طوری باد کرده‌اند که انگار توده‌‌های باد از میان مبلمان‌ها به مانند بادبان عبور کرده‌ست. حتی سینه‌های سنگین کشوها هم انگار در نسیمی شناور شده‌اند.
تزیینات فابرژه در روسیه
از تزیینات نفیس دیگر میتوان به تزیینات فابرژه اشاره کرد که از تخم‌مرغ الهام گرفته شده‌اند که اواخر قرن نوزده در روسیه برای خانواده‌ای اشرافی ساخته می‌شدند، خانواده‌ای که احتمالن از دیدن محتویات داخل این پوسته‌های آراسته بسیار شگفت زده می‌شدند. این روزها هنرهای تزیینی تولید انبوه می‌شوند. هرچند بسیاری از استادکاران سعی می‌کنند با مهارت‌های دستی رَدی از هنر دست را هم به آن اضافه کنند. چنین تعریفی به خصوص راجب هنرمندان نساجی، چوب و پارچه‌کار صدق می‌کند. بسیاری از این هنرمندان برای این‌که بتوانند به درستی هنرهای سنتی را از دید قرن بیست و یکی تعریف کنند، در تلاشند برای یافتن روش‌هایی هستند تا آن‌ها را به زندگی مدرن ارتباط دهند.
منابع
https://mymodernmet.com/decorative-art/
https://en.wikipedia.org/wiki/Japanese_pottery_and_porcelain
